‘niet de gepolijste versie’
‘not the polished version’
Er is een versie van de tango die er perfect uitziet.
En er is een versie die echt voelt.
Je kent die gepolijste versie wel - houding als een beeldhouwwerk, benen die de lucht snijden, drama tot in het extreme.
Indrukwekkend. Hypnotiserend zelfs.
Maar soms voelt het… ver weg. Alsof je naar iets achter glas kijkt.
En dan is er die andere soort.
De stille omhelzing in de hoek.
Geen vuurwerk. Geen spektakel.
Gewoon twee mensen die elkaar vasthouden alsof het ertoe doet.
En op de een of andere manier kun je niet wegkijken.
Omdat wat je ziet geen optreden is.
Het is aanwezigheid.
Niemand probeert gezien te worden.
Niemand probeert te winnen.
Ze zijn er gewoon — diep, eerlijk, volledig.
Dat is de tango waar ik om geef.
Die waarin de verbinding de kunst is.
Waar de schoonheid voortkomt uit wat je voelt, niet alleen
uit wat je ziet.
Waar je niets hoeft te bewijzen, alleen oprecht aanwezig te zijn.
Het is makkelijk dat te vergeten in een wereld die geobsedeerd is door beelden.
Waar zelfs intimiteit gefilterd, geregisseerd en gedeeld wordt.
Maar tango brengt je terug.
Ze herinnert je eraan dat het krachtigste wat je kunt geven
niet perfectie is.
Maar jezelf.
Niet de gepolijste versie.
Niet de berekende.
De aanwezige. Die ademt. Die bereid is te voelen.
Want als je zo verschijnt - onbewaakt, bewust, levendig -
gebeurt er iets tussen jullie dat niet te choreograferen is.
Dat is de tango waar ik in geloof.
Niet de tango die bewonderd wordt.
Maar die geleefd wordt.
— Dimitris Bronowski,
auteur van verschillende boeken over tango.
There’s a version of tango that looks perfect.
And then there’s the version that feels real.
You’ve seen the polished one—posture like sculpture, legs slicing the air, drama turned up to eleven.
It’s impressive. Mesmerizing, even.
But sometimes, it feels… far away. Like watching something through glass.
Then there’s the other kind.
The quiet embrace in the corner.
No fireworks. No spectacle.
Just two people holding each other like it matters.
And somehow, you can’t stop watching.
Because what you’re seeing isn’t performance.
It’s presence.
No one’s trying to be seen.
No one’s trying to win.
They’re just in it, deeply, honestly, fully.
That’s the tango I care about.
The one where the connection is the art.
Where the beauty comes from what’s felt, not just what’s shown.
Where you don’t have to prove anything, just be there,
and mean it.
It’s easy to forget that in a world obsessed with image.
Where even intimacy gets filtered, staged, and shared.
But tango brings you back.
It reminds you that the most powerful thing you can offer
isn’t perfection.
It’s yourself.
Not the polished version.
Not the clever one.
The present one. The breathing one. The one that’s willing to feel.
Because when you show up like that - unguarded, aware, alive -
something happens between you that can’t be choreographed.
That’s the kind of tango I believe in.
Not the one that’s admired.
The one that’s lived.
— Dimitris Bronowski, author of several books on tango.
korte toelichting op het begrip ‘milonguero’
In Buenos Aires is milonguero een lunfardo-woord (Argentijns Bargoens) dat refereert aan een bepaald type tangodanser; namelijk de danser die het nachtleven cultiveert dat met de milonga (salon) verbonden is. Het zijn mannen en vrouwen die een manier van dansen hebben ontwikkeld door vele jaren op de drukke dansvloer tango te dansen voor hun eigen sensuele genot.
Ravers
Een hedendaags equivalent in Europa is tegenwoordig de ‘raver’, (een bepaalde soort dansers van DJ muziek). De raver cultiveert een bepaalde lifestyle, die zich kenmerkt door regelmatig bezoek aan ‘raves’. Een rave is, behalve een plék ook een evenemént. Zo kunnen de dansers al ter plekke zijn, de muziek draait, mensen dansen al, maar de rave ‘moet nog beginnen’.
Zo ervaart de milonguero ook de milonga, d.w.z. het salon evenement: hij/zij kan een salon binnenkomen waar men aan het dansen is, en pas twee of drie uren later roepen ‘Se armó la milonga!’ (nu gaat de salon beginnen!). Net zoals ravers, spelen milongueros een actieve rol in het ‘maken’ van een milonga. Die rollen zijn vooral gebaseerd op manieren van met elkaar omgaan. Zowel ravers als milongueros nemen een bepaalde houding aan, die zich kenmerkt door een gemoedstoestand, een manier van met elkaar omgaan (sociale codes), en een gedeelde esthetiek, die hen een gemeenschappelijk gevoel geeft.
Hier vloeit een specifieke manier van dansen uit voort, die het gedeelde gevoel versterkt. En deze dans maakt zo ook een collectieve evolutie door, zolang er ‘milongueros’ en ‘milongas’ zijn.
Collectief
De passen en figuren die in zulke contexten ontstaan, en vooral de manier waarop ze gedanst worden, onderscheiden zich enigzins van figuren die ontstaan zijn in de geest van een enkele individuele choreograaf of danser. Behalve dat ze vaak een ‘collectief’ product zijn (via een proces van individuele vindingrijkheid en selectie door massa’s dansers), hebben ze vaak een groot spontaniteitgehalte, versterken de emotionele belevenis van de dans, en vereisen geen bijzondere lichamelijke gesteldheid.
Niet-podium
In salons is er tegenwoordig wereldwijd een veelheid aan tango subculturen in ontwikkeling, met hun gedeelde esthetiek en codes. Maar om te refereren aan de karakteristieke subcultuur (en dansstijl) van de mensen die het langst niet-podium dansen, in Buenos Aires, gebruiken we hun even oude Argentijnse naam: milonguero.
Carlos Alberti, 2004
over La Escuela
Tangoschool La Escuela in Groningen is opgericht door Bettie Bolks. Zij geeft les sinds 1992. Zij combineert een grote kennis van de tango met elementen uit de Alexandertechniek, een bewegingsleer die de balans en coördinatie verbetert en een gemakkelijke en effectieve manier van bewegen bevordert. Eind 2013 voltooide zij haar opleiding als Alexandertechniekdocent.
Tussen 2003 en 2009 gaf zij ruim 3 maanden per jaar les bij de gerenommeerde tango-academie van Susana Miller in Buenos Aires (Argentinië) en daarnaast leerde zij de kneepjes van het vak van ervaren Argentijnse dansers, waarmee zij sinds 1997 in de milonga’s van Buenos Aires danst. Onder andere deze ervaring heeft haar tot een uitstekende volger én leider gemaakt. Zij gaf in verschillende steden in Nederland les. Daarnaast in België, Frankrijk, Zwitserland en erg veel en nog steeds in Duitsland.
Wij geven les in de milonguero-stijl.
Een stijl die zich kenmerkt door een innige danshouding en waar de nadruk ligt op de communicatie: tussen de danspartners onderling, met de muziek en met de paren op de dansvloer. Die communicatie oefent vaardigheden zoals:
- duidelijk zijn en duidelijkheid geven
- overtuigd en overtuigend zijn
- het maken van contact en leren luisteren,
- zowel fysiek als mentaal
Wie eenmaal met deze stijl begonnen is, komt er niet meer vanaf. Dat geldt voor mannen én vrouwen, omdat zij zorgt voor een grote innigheid en harmonie.
En het is belangrijk voor ons dat er in de lessen zonder druk en met plezier geleerd wordt!
[ privacyverklaring ]
De milonguero-stijl is onderhevig aan een herwaardering en blijkt een rijk gevarieerde, intense manier van dansen, waarbij een innige omhelzing en 'sociaal' gedrag op de dansvloer hoort.
Ook door de Argentijnse jeugd is de milonguero-stijl ontdekt. Op de Susana Miller Academia is al jaren een avond gereserveerd, waarop speciaal voor de jeugd, milonguerolessen worden gegeven. Ook geven er inmiddels zelfs jonge, bezielde milonguero-docenten les, waaronder Bettie zelf.
Docenten
Milonguero is nu in de mode en veel maestro’s die andere stijlen cultiveren leren tegenwoordig een ‘milonguero pasje’ of een figuur die je ook ‘in milonguero’ kunt doen.
Maar het pedagogisch doorgronden van een stijl vereist toewijding.
milonguero als dansstijl
Als leraren weten we dat een stijl niet een kwestie van pasjes is, maar een complete benadering van de dans behoeft. De stijl van de ‘milongueros’ heeft Susana Miller als geen andere doorgrond: al meer dan 30 jaar danst en doceert ze uitsluitend de milonguerostijl; ononderbroken geeft ze ruim 10 jaar lang workshops in Amerika en Europa; ze heeft tientallen artikelen geschreven over milonguero en tangocultuur. Ze heeft twee zeer populaire milonguero-salons gerund in Buenos Aires: Club Almagro en later El Beso.
Ze heeft ook een eigen milonguero-lerarenopleiding, waar jonge Argentijse talenten jarenlang kosteloos (!) opgeleid worden en ervaring als tangodocent opdoen. Uit die school komen jonge milongueros zoals Fernando Lores en Maria Plazaola, de partner van wijlen de legendarische Carlos Gavito. Beiden hebben op uitnodiging van Bettie Groningen bezocht.
